Primaire kleuren kunnen worden gecombineerd om een bruikbaar scala aan secundaire en tertiaire kleuren te maken. Het zijn die kleuren die niet kunnen worden gemaakt door andere kleuren in een bepaalde kleurruimte te mengen. We kunnen ze overal zien als we de tijd nemen om ze op te merken. Dit geldt ook voor secundaire en tertiaire kleuren. Als creatieveling laat je je waarschijnlijk inspireren door de levendige kleuren om je heen, die je ontroeren om hun schittering in een schilderij vast te leggen.
Wat zijn primaire kleuren?
De primaire kleuren, Rood, Geel en Blauw staan bovenaan in elke kleurenstructuur. Dat komt omdat ze beschouwt worden als de basis van alle andere kleuren. Met andere woorden: met deze drie kun je een heleboel andere kleuren mengen. Het probleem is dat verfpigment in het echt nooit zo werkt.
Als je bijvoorbeeld Cadmium Rood + Ultramarijn Blauw mengt, zal je waarschijnlijk teleurgesteld zijn, want als je een diep, rijk violet (paars) verwachtte, zal het resulterende bruin een totale verrassing zijn. Om te begrijpen waarom, moeten we kijken naar verfpigmenten. Een primair gele, rode of blauwe verfkleur verwijst gewoonlijk naar een verf die slechts één pigment bevat. Het zijn ongemengde pigmenten die niet kunnen worden gemaakt door andere kleuren te mengen. Als je paars wilt mengen, gebruik dan een koel zuiver rood, dat zich harmonieus mengt met een koele zuivere blauw.
Schildertips voor primaire kleuren
Als kunstenaar is het handig om zes primaire kleuren in je schilderset te hebben: geel, rood en blauw die naar de warme kant van het kleurenwiel neigen en nog een set geel, rood en blauw die naar de koele kant neigen. Zorg er alleen voor dat het ongemengde, zuivere pigmenten zijn!
Wat zijn secundaire kleuren?
We zullen het nu hebben over de “kinderen” van de primaire kleuren: Oranje, Paars en Groen, ook wel secundaire kleuren genoemd. In de kleurenleer wordt ons geleerd dat deze kleuren als volgt gemengd worden:
Geel + Rood = ORANJE
Rood + Blauw = PAARS
Blauw + Geel = GROEN
Nogmaals, zoals eerder uitgelegd, is de kleurentheorie aan de oppervlakte correct. Het laat ons zien hoe kleuren op elkaar inwerken in een perfecte wereld. Met andere woorden, het dient als een algemeen kompas om ons in de juiste richting te wijzen, maar in de echte wereld is het iets heel anders. Dit is de reden waarom zoveel kunstenaars denken dat een kleurenwiel nutteloos is. Men mengt rood en blauw in de hoop paars te krijgen, maar zoals we eerder hebben gezien, werkt de theorie niet zo.
Schildertips voor secundaire kleuren
In het algemeen is het niet echt nodig om secundaire kleuren te kopen. Ja, het is waar dat je een heel breed scala aan secundaire kleuren kunt mengen uit drie warme en drie koele primaire kleuren. Maar in de praktijk is dat soms te veel werk als je aan het schilderen bent. Daarom stellen we voor om ten minste één zuiver Oranje, één zuiver Paars en één zuiver Groen bij de hand te hebben. Als je begroting het toelaat, kun je er drie nemen die naar koel neigen en drie die naar warm neigen. Je mengsels zullen schoner en makkelijker te controleren zijn!
Wat zijn tertiaire kleuren?
Tenslotte worden de resterende zes kleuren aangeduid als de tertiaire kleuren. Zie ze als de tussenkleuren of “kleinkinderen” van de primaire kleuren. Ook hier leert de kleurentheorie ons dat elke tertiaire kleur het resultaat is van een primaire kleur gemengd met één van de dichtstbijzijnde secundaire kleuren. Zo krijgen we een nieuwe kleur ergens ertussenin.
Geel + Oranje = GEEL/ORANJE
Rood + Oranje = ROOD/ORANJE
Rood + Paars = ROOD/PAARS
Blauw + Paars = BLAUW/PAARS
Blauw + Groen = BLAUW/GROEN
Geel + Groen = GEEL/GROEN
Zoals eerder uitgelegd, kunnen kunstenaars in de praktijk al snel echt lelijke kleuren mengen. Als we de theorie te letterlijk volgen, wordt er veel verf weggegooid. Daarom is het altijd het beste om eerst verschillende combinaties uit te proberen.
Schildertips voor tertiaire kleuren
Tertiaire kleuren zijn echt prachtig door hun complexiteit. Als je naar een kunstwinkel gaat en de prachtige kleuren ziet, is het zo aanlokkelijk om er veel te kopen, maar laat je niet verleiden. Voorgemengde tertiaire verfkleuren kunnen je gemakkelijk naar een grote mengeling van botsende kleuren brengen. Tenzij je volledig begrijpt hoe pigmenten op elkaar reageren, houdt je het best bij zuivere primaire kleuren en zuivere secundaire kleuren.
Als je avontuurlijk bent, ga je gang en koop wat tertiaire kleuren. Zorg er alleen voor dat ze zo weinig mogelijk pigmenten bevatten, want er mogen niet meer dan twee pigmenten in het mengsel zitten. Voor alle duidelijkheid: wanneer meer pigmenten worden gebruikt, bestaat de kans dat ze met de andere kleuren botsen.
In conclusie…
Primair geel, rood en blauw worden beschouwd als de wortel van elke andere kleur. Het zijn kleuren die niet door een mengsel kunnen worden gemaakt. De secundaire kleuren, Oranje, Paars, en Groen zijn de “kinderen” van de primaire kleuren. Terwijl Tertiaire kleuren een mengsel zijn van een primaire kleur en de dichtstbijzijnde secundaire kleur; ze worden ook wel tussenkleuren genoemd. Tertiaire kleuren zijn complex en verleidelijk. Raak altijd vertrouwd met hoe je je verfpalet mengt voordat je begint te schilderen. Neem de tijd om wat mengproeven te doen!
