Je hebt vast weleens gehoord van Bob Ross, maar velen weten niet wie deze iconische schilder eigenlijk is. Bob Ross werd geboren in Daytona Beach, Florida, waar hij als adolescente zorgde voor gewonde dieren, zoals gordeldieren, slangen, alligators en eekhoorns. Hij maakte de middelbare school niet af en werkte met zijn vader als timmerman, waar hij een deel van zijn linker wijsvinger verloor. Dit had echter geen invloed op zijn vermogen om een palet vast te houden tijdens het schilderen.
In 1961 meldde de 18-jarige Bob zich bij de Amerikaanse luchtmacht. Hij bereikte de rang van hoofdsergeant en diende als eerste sergeant van de kliniek op de Eielson Air Force Base in Alaska, waar hij voor het eerst de sneeuw en de bergen zag die later als thema’s in zijn schilderijen terugkwamen. Hij ontwikkelde zijn snelle schildertechniek tijdens korte dagelijkse werkpauzes.
De schildercarrière van Bob Ross
Tijdens zijn 20-jarige loopbaan bij de luchtmacht, kreeg Bob belangstelling voor schilderen nadat hij een kunstcursus had gevolgd bij de U.S.O. (United Service Organizations Inc.) club in Anchorage. Hij was het vaker niet eens met zijn schilders instructeurs, die meer geïnteresseerd waren in abstracte schilderkunst. “Ze zouden je vertellen wat een boom maakt, maar ze zouden je niet vertellen hoe je een boom moet schilderen,” zei Bob.
Hij werkte als parttime barman toen hij een TV-programma ontdekte met de titel The Magic of Oil Painting, gepresenteerd door de Duitse schilder Bill Alexander, die een 16e-eeuwse schilderstijl genaamd alla prima (Italiaans voor “eerste poging”) gebruikte. Hier kon hij binnen dertig minuten een schilderij maken. Deze stijl is algemeen bekend als wet-on-wet.
Bob bestudeerde en beheerste de techniek, begon te schilderen en verkocht vervolgens met succes schilderijen van de landschappen van Alaska. Uiteindelijk overtrof zijn inkomen uit de verkoop zijn militaire salaris en ging hij in 1981 (op 38-jarige leeftijd!) met pensioen. Hij keerde terug naar Florida, studeerde schilderen bij Alexander, sloot zich aan bij diens “Alexander Magic Art Supplies Company” en werd een rondreizende verkoper en leraar.
Annette Kowalski, die één van zijn sessies in Clearwater, Florida, had bijgewoond, overtuigde Bob dat hij op eigen kracht kon slagen. Zij, samen met Bob en zijn vrouw, brachten hun spaargeld samen om zijn bedrijf op te richten, Bob Ross Inc.
The Joy of Painting met Bob Ross
The Joy of Painting (11 januari 1983 – 17 mei 1994) is een Amerikaans instructieprogramma, gemaakt en gepresenteerd door Bob Ross. In elke aflevering leerde hij technieken voor het schilderen van landschappen met olieverf. Elke aflevering begon met Bob die voor een leeg doek stond, meestal bedekt met witte of zwarte verf, waarna hij stapvoets te werk ging en een schilderij voltooide.
Zijn rustige stem en zachte houding waren twee van zijn meest iconische eigenschappen. The Joy of Painting had regelmatig een wisselende cast van “happy little animals”, waarbij een kleine eekhoorn genaamd Peapod het meest verscheen. Volgens Bob Ross zat Peapod graag in zijn zak.
Nadat hij militaire functies had bekleed waarbij hij zich stoer en gemeen moest gedragen – “de man die je het toilet laat schrobben, de man die je je bed laat opmaken, de man die tegen je schreeuwt omdat je te laat op je werk bent” – besloot Bob dat hij zijn stem niet meer zou verheffen nadat hij het leger verliet.
Met behulp van verschillende penselen en paletmessen, kreeg Bob het voor elkaar om bomen, water, wolken, bergen, zee- en winterlandschappen in een mum van tijd te schilderen. De schilderijen bevatten kleuren die hij op het programma had, zoals titaanwit, phtalogroen, phaloblauw, Pruisisch blauw, middernachtzwart, donkere sienna, van dyke bruin, alizarin karmozijn, sapgroen, cadmiumgeel, gele oker, Indisch geel, en helder rood.
Elk schilderij begon met kruiselingse streken die leken op simpele kleurvlekken, maar naarmate hij meer streken toevoegde, veranderden de vlekken in prachtige schilderijen. Tijdens het schilderen instrueerde Bob de kijkers over de technieken die hij gebruikte, hij vertelde verhalen over de “happy little clouds” en “happy little trees” die hij aan het creëren was. Af en toe liet hij homevideo beelden zien van zichzelf met een baby hert, een wasbeer, of een ander klein dier. Elk programma werd in real time opgenomen met twee videocamera’s: een medium shot van Bob Ross en zijn canvas, en een close-up shot van het canvas of palet.
Bob schilderde drie versies van bijna elk schilderij dat in zijn programma te zien was. Het eerste werd geschilderd vóór de opnames en zat op een ezel los van de camera tijdens het filmen, waar hij het gebruikte als referentie om het tweede exemplaar in beeld te schilderen. Na het filmen van de aflevering, schilderde hij een meer gedetailleerde versie voor zijn instructieboeken.
In het begin van de jaren 90 waren er bijna 300 afleveringen van The Joy of Painting op de buis in de Verenigde Staten, en daarna ppl in Canada. Al snel werd het uitgezonden en nagesynchroniseerd/gedubd in verschillende talen over de hele wereld, zoals Mexico, Costa Rica, Colombia, het Verenigd Koninkrijk, Europa, Latijns-Amerika, Griekenland, Nederland, Duitsland, Zwitserland, Oostenrijk, Turkije, Iran, Zuid-Korea, en Japan. In totaal telt The Joy of Painting 31 seizoenen en meer dan 400 afleveringen.
De schildertechniek van Bob Ross
Bob gebruikte de wet-on-wet olieverftechniek (geleerd van Bill Alexander), waarbij hij over een dunne basis laag van natte verf schilderde. De techniek gebruikte een beperkte verzameling van gereedschappen en kleuren die geen grote investering vereiste. Bob raadde vaak reukloze verfverdunner aan voor het reinigen van kwasten. Door de natte schildermethode te combineren met het gebruik van grote 2½- en 5cm penselen, evenals paletmessen, kon de schilder snel een landschapstafereel voltooien.
De invloeden van Bob Ross
De eerste aflevering van het tweede seizoen van The Joy of Painting werd opgedragen aan Bill Alexander. Bob legde uit dat “jaren geleden, Bill me deze fantastische (wet-on-wet) techniek leerde, en ik heb het gevoel dat hij me een kostbaar geschenk gaf, en ik wil dat geschenk graag met jullie delen.” Naarmate Ross’ populariteit groeide, kwam zijn relatie met Alexander steeds meer onder druk te staan. “Hij heeft me verraden,” vertelde Alexander aan The New York Times in 1991. “Ik heb wet-on-wet uitgevonden, ik heb hem opgeleid, en… hij denkt dat hij het beter kan.” Kunsthistorici hebben erop gewezen dat de wet-on-wet (of alla prima) techniek eigenlijk zijn oorsprong vond in Vlaanderen tijdens de 15e eeuw en werd gebruikt door Frans Hals, Diego Velázquez, Caravaggio, Paul Cézanne, John Singer Sargent en Claude Monet, onder vele anderen.
De stijl van Bob Ross
Bob Ross stond bekend om zinnen die hij herhaalde tijdens het schilderen, zoals “let’s add some happy little trees”. Hij hield er ook van om een penseel, gedompeld in verdunner, te laten drogen door het tegen een blik te slaan, en dan tegen een doos (in de eerste seizoenen van het programma) en een vuilnisbak (in latere seizoenen). Hij lachte dan hardop als hij zei dat hij “de duivel er uit sloeg”.
Tijdens de opnames droeg Bob een spijkerbroek en een button-down overhemd, waarvan hij geloofde dat het een tijdloze look zou zijn, en sprak altijd alsof hij zich tot één kijker richtte. Toen hem gevraagd werd naar zijn ontspannen en kalme aanpak, zei hij: “Ik kreeg een tijdje terug een brief van iemand hier, en die zei: ‘Bob, alles in jouw wereld lijkt gelukkig te zijn.’ Dat is zeker. Dat is waarom ik schilder. Het is omdat ik de wereld kan creëren die ik wil, en ik kan deze wereld zo gelukkig maken als ik wil. Als je slechte dingen wilt, kijk dan naar het nieuws.”
De landschappen die hij schilderde, meestal bergen, meren, sneeuw en blokhuttaferelen, werden geïnspireerd door zijn jaren in Alaska, waar hij voor het grootste deel van zijn luchtmacht carrière gestationeerd was. Hij zei herhaaldelijk dat iedereen een aangeboren artistiek talent heeft en een volleerd kunstenaar kan worden als hij de tijd krijgt, oefent en wordt aangemoedigd. Bob zou zeggen: “We maken geen fouten; we hebben gewoon gelukkige ongelukken”, of wel “happy little accidents.”
In 2014 analyseerde de blog FiveThirtyEight 381 afleveringen waarin Ross live schilderde, met als conclusie dat 91% van Ross’ schilderijen tenminste één boom bevatte, 44% wolken bevatte, 39% bergen en 34% bergmeren. Zijn werk bevatte zelden menselijke onderwerpen of tekenen van menselijk leven. In zeldzame gevallen verwerkte hij een hut, soms met een schoorsteen maar zonder rook, en mogelijk onbewoond. Naar schatting heeft hij in zijn leven zo’n 30.000 schilderijen gemaakt.
Het persoonlijk leven + Bob Ross Echtgenotes
Bob had één zoon, Robert Stephen “Steve” Ross, met zijn eerste echtgenote, Vivian Ridge. Steve, ook een getalenteerd schilder, verscheen af en toe in The Joy of Painting en werd een door Bob gecertificeerde instructeur. Steve verscheen voor de camera in de laatste aflevering van seizoen 1, waarin hij algemene “how-to” vragen, die door kijkers tijdens het seizoen werden ingezonden, voorlas. Bob beantwoordde de vragen één voor één, techniek voor techniek, totdat hij een heel schilderij had voltooid.
Het huwelijk van Bob en Vivian eindigde in 1977. Bob en zijn tweede echtgenote, Jane, hadden geen kinderen samen. In 1992 stierf Jane aan kanker. In 1995, twee maanden voor zijn dood, trouwde hij voor een derde keer, met Lynda Brown.
Bob was zeer geheimzinnig over zijn leven en had een grote voorliefde voor privacy. Enkele van de weinige interviews met zijn hechte kring van vrienden en familie zijn te vinden in de PBS-documentaire Bob Ross: The Happy Painter. Bob Ross Inc. is tot op de dag van vandaag beschermend over zijn intellectuele eigendom en zijn privacy.
Het overlijden en nalatenschap van een icoon
Bob overleed op 52-jarige leeftijd op 4 juli 1995 aan complicaties van lymfeklierkanker. Hij hield zijn diagnose geheim voor het grote publiek en zijn ziekte was tot na zijn dood niet bekend buiten zijn kring van familie en vrienden.
Zoals elke icoon die niet meer in ons midden is, is zijn gelijkenis onderdeel geworden van de popcultuur en te zien in verschillende televisieprogramma’s, films en videogames. Hij werd ook geparodieerd in de YouTube-web serie Epic Rap Battles of History in de aflevering “Bob Ross vs. Pablo Picasso”.
Bob Ross in Family Guy:
Bo Ross in The Boondocks:
Deadpool als Bob Ross in de superheldenfilm Deadpool 2:
Bob Ross als een “skin” voor Sylvanus in de videogame Smite:
Bob Ross in een aflevering van Epic Rap Battles of History:
Zo zie je dat Bob Ross veel kunstenaars heeft geïnspireerd, van animatie studio’s tot gameontwikkelaars en natuurlijk ook schilders en de zogenaamde doorsnee mens. Het wereldwijde effect van deze man is voelbaar op alle gebieden. Hij was een pure straal van zonlicht en een zegen op aarde. Gelukkig hoeven we zijn charismatische karakter niet te missen, want alle afleveringen van The Joy of Painting zijn op verscheidene online platformen te zien. We raden het sterk aan om deze video’s te bekijken en te verspreiden als wildvuur. Dat zijn wij van Trizzle wel van plan!
“There are no mistakes, only happy accidents.” – Bob Ross
